« امّن یُجیب المضطرّ »

فلسفه خواندن « امّن یُجیب المضطرّ » چیست ؟ /منشأ دینی و روایی ِآن

آیه‌ ۶۲ سوره مبارکه نمل را آیه‌ی «أمّن‌ یجیب» می‌گویند. این آیه با همین عبارت آغاز می شود و به دلیل توجه ویژه‌ مسلمانان به آن در هنگام گرفتاری‌ها و مشکلات، به «أمّن‌ یجیب» معروف شده ،خدای متعال در این آیه می فرماید :

أَمَّنْ یُجیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ أَإِلهٌ مَعَ اللَّهِ قَلیلاً ما تَذَکَّرُونَ

یا کسى که دعاى مضطرّ را چون بخواندش پاسخ می دهد و گرفتارى را از او برطرف مىیسازد، و شما را خلفاى زمین قرار می‏دهد ، آیا با وجود الله ، خدای دیگری هست ? چه اندک پند می گیرید !

به نظر می رسد ختم ” امَّن یُجیب ” به این شکل مرسوم و معمول ؛ تنها نوعی برداشت ظریف و استفاده ای لطیف و زیبا از این آیه نورانى است لکن در منابع اسلامى ، دستور خاصى به ختم امَّن یُجیب وارد نشده و این کار به صراحت در روایتی سفارش نشده ؛ اما به شهادت تاریخ ابن کثیر ج۳،ص۳۸۳ و نیز با بررسی سیره متدینین در می یابیم که از همان قرون نخستین اسلامی، مسلمانان در گرفتاری‌ها، بیماری‌ها و درماندگی‌ها با تمسک به این آیه ، به درگاه الهی استغاثه می‌کرده‌اند و لذا با توجه به جمله معروف «خُذ القرآن ما شئت لما شئت : به هر آیه‌ای از قرآن که می‌خواهی برای رسیدن به خواسته‌ات تمسک کن» این کار منعی که ندارد هیچ ، بلکه مطلوب هم هست .

در واقع این عبارت ؛ توسل به اسمی از اسما خداوند و شفیع قرار دادن آن است و این اسم همان “مجیب المضطر” بودن خداوند است که در این آیه نورانی بیان شده است .

در آیۀ فوق مخصوصاً روى عنوان “مضطرّ” تکیه شده به این دلیل که یکى از شرائط اجابت دعا آن است که انسان چشم از عالم اسباب به کلى بردارد و تمام قلب و روحش را در اختیار خدا قرار دهد، همه چیز را از آن او بداند و حل هر مشکلى را به دست او ببیند، و این درک و نوع دید معمولاً در حال اضطرار برای انسان به وجود می آید .

البته در دو روایت از امام باقر و امام صادق علیهما السلام “مضطر” در این آیه، بر شخص امام زمان عجل الله فرجه در هنگام ظهور تطبیق شده:

امام باقرعلیه السلام فرمود : و اللَّه لکأنى انظر الى القائم و قد اسند ظهره الى الحجر ثم ینشد اللَّه حقه . . . قال هو و اللَّه المضطر فى کتاب اللَّه فى قوله : أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ  «به خدا سوگند گویا من مهدی را می بینیم که پشت به حجر الاسود زده و خدا را به حق خود می خواند سپس فرمود : به خدا سوگند مضطر در کتاب الله در آیه “امن یجیب المضطر” او است»

و امام صادق علیه السلام فرمود : نزلت فى القائم من آل محمد علیهم السلام هو و اللَّه المضطر اذا صلى فى المقام رکعتین و دعا الى اللَّه عز و جل فاجابه و یکشف السوء و یجعله خلیفه فى الارض «این آیه در مورد مهدی از آل محمد نازل شده به خدا سوگند مضطر او است ، که در مقام ابراهیم دو رکعت نماز بجا می آورد و دست به درگاه خداوند متعال بر می دارد دعای او را اجابت می کند ، ناراحتی ها را برطرف می سازد و او را در زمین خلیفه میکند ؛ سپس جبرئیل و ۳۱۳ نفر با وی بیعت می کنند» تفسیر قمی، ج۲، ص۱۰۵؛ الصافی، ج۴، ص۷۱؛ نورالثقلین، ج۴، ص۹۲

بلاشک  مقصود ، منحصر ساختن مفهوم آیه به وجود مبارک حضرت مهدی عجل الله فرجه نیست ، بلکه یکی از مصادیق روشن آن ؛ وجود مهدیعجل الله فرجه است که در آن زمان ، همه جا را فساد گرفته باشد و حالت اضطرار در کل عالم نمایان است و حضرت در آن هنگام در مقدس ترین نقطه روی زمین دست به دعا بر می دارد و تقاضای کشف سوء(و یکشف السوء) میکند و خداوند این دعا را سرآغاز انقلاب مقدس جهانی او قرار می دهد و به مصداق «و یجعلکم خلفاء الارض» او و یارانش را خلفای روی زمین می کند ، (ادامه آیه امن یجیب می باشد)

لذا با توجه به تصریح حضرت صاحب الامرعلیه السلام در توقیع به «اسحاق بن یعقوب » که فرمودند : و اکثروا الدعاء لتعجیل الفرج فان ذلک فرجکم بحارالأنوار ج۵۳ ، ص۱۸۰ ، باب ۳۱ برای تعجیل فرج بسیار دعا کنید که فرج شما همان است» شاید بتوان اینطور نتیجه گرفت که اگر طبق سیره مسلمین و نیز از جانب بزرگان در گرفتاری ها و مشکلات ، امر شده ایم به گرفتن ختم “امن یجیب” علت این است که کلید حل همه مشکلات و گرفتاری های شخصی و اجتماعی ما در گرو فرج حضرت است چرا که بر اساس روایات فوق الذکر ، مضطرّ حقیقی خود حضرت صاحب است و با رفع اضطرار حضرت و نیز با فرج ایشان ، همه مشکلات عالم وجود از جماه گرفتاری و مشکل شخصی ما نیز مرتفع می گردد ان شالله .

وحدت شیعه وسنی در احادیث

حضرت پیامبر صلی ‏الله‏ علیه‏ و‏آله :

*أیُّهَا النّاسُ! عَلَیکُم بِالجَماعَةِ و إیّاکُم و الفُرقَةَ ؛ ‏

اى مردم! بر شما باد به جماعت و بپرهیزید از جدایى .

میزان الحکمه ، ح 2434

پیامبر صلی الله‏ علیه‏ و‏آله :

*الجَماعَةُ رَحمَةٌ و الفُرقَةُ عَذابٌ ؛ ‏

وحدت مایه رحمت ، و تفرقه موجب عذاب است .

کنزالعمّال ، ح 20242

پیامبر صلی ‏الله‏ علیه‏ و‏آله :

*یَدُاللّه‏ عَلَى الجَماعَةِ و الشَّیطانُ مَعَ مَن خالَفَ الجَماعَةَ یَرکُضُ ؛ ‏

دست خدا بر سر جماعت است و شیطان با کسى همراه است که با جماعت ناسازگارى کند .

همان ، ح 1031

 امام على علیه‏السلام :

*لَوسَکَتَ الجاهِلُ مَااختَلَفَ النّاسُ ؛ ‏

اگر نادان خاموشى مى‏گزید ، مردم دچار اختلاف نمى‏شدند .

بحار الأنوار ، ج 78 ، ص 81

امام على علیه‏ السلام :

*عَلَیکُم بِالتَّواصُلِ وَالتَّباذُلِ و إیّاکُم و التَّدابُرَ والتَّقاطُعَ 

بر شما باد به ارتباط و بخشش به یکدیگر و دورى گزیدن از جدایى و پشت کردن به یکدیگر .

نهج البلاغه ، نامه 47

امام صادق علیه السلام فرمودند:

*إِیَّاکُمْ أَنْ تَعْمَلُوا عَمَلًا یُعَیِّرُونَّا بِهِ فَإِنَّ وَلَدَ السَّوْءِ یُعَیَّرُ وَالِدُهُ بِعَمَلِهِ کُونُوا لِمَنِ انْقَطَعْتُمْ إِلَیْهِ زَیْناً وَ لَا تَکُونُوا عَلَیْهِ شَیْناً صَلُّوا فِی عَشَائِرِهِمْ وَ عُودُوا مَرْضَاهُمْ وَ اشْهَدُوا جَنَائِزَهُمْ وَ لَا یَسْبِقُونَکُمْ إِلَى شَیْ‏ءٍ مِنَ الْخَیْرِ فَأَنْتُمْ أَوْلَى بِهِ مِنْهُمْ وَ اللَّهِ مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَیْ‏ءٍ أَحَبَّ إِلَیْهِ مِنَ الْخَبْ‏ءِ قُلْتُ وَ مَا الْخَبْ‏ءُ قَالَ التَّقِیَّة

بپرهیزید از کارى که ما با آن کار خوار و سرزنش مى شویم. همانا فرزند بد با کار بدش، پدر خویش را در معرض سرزنش قرار مى دهد. نزد آنان که با شما قطع رابطه کرده اند، زینت (دوست) باشید نه بدخلق و دشمن. در نماز جماعت آنها شرکت کنید و از مرضای آنها عیادت نمایید و در تشییع جنائز آنها حاضر شوید و نباید آنها در انجام عمل خیر بر شما سبقت بگیرند، زیرا شما در انجام عمل خیر از آنها سزاوارتر هستید. به خدا قسم خداوند به چیزی که محبوبتر از خباء یعنی تقیّه باشد، عبادت و پرستش نشده است.

(کافی، ج ‏2، ص 219، ح 11)

در روایت دیگری ایشان می فرمایند:

*مَنْ صَلَّى مَعَهُمْ فِی الصَّفِّ الْأَوَّلِ کَانَ کَمَنْ صَلَّى خَلْفَ رَسُولِ اللَّهِ (ص)

هر کس در صف اوّل با آنان نماز گزارد، مانند کسی است که پشت سر رسول خدا(ص) نماز جماعت بخواند.

(کافی، ج ‏3، ص 380، ح 6)‏

روایت سوم از امام صادق علیه السلام:

*یُحْسَبُ لَکَ إِذَا دَخَلْتَ مَعَهُمْ وَ إِنْ لَمْ تَقْتَدِ بِهِمْ مِثْلُ مَا یُحْسَبُ لَکَ إِذَا کُنْتَ مَعَ مَنْ تَقْتَدِی بِه‏

هنگامی که داخل در جماعت آنان شوی، اگرچه اقتدا هم نکنی، اجر و حساب تو همانند کسی است که به جماعت پیوسته و به نماز اقتدا کرده باشد.

(کافی، ج ‏3، ص 373، ح 9)

*قال لی أبوعبدالله (ع) یا اسحاق أتُصلّی معهم فى المسجد؟ قلت نعم. قال صلّ معهم فانّ المصلّی معهم فى الصفّ الأوّل کالشاهر سیفه فى سبیل الله

امام صادق علیه السلام از اسحاق پرسیدند: آیا با اهل سنت در مسجد نماز مى خوانى؟ عرض کردم بله، فرمود: با آنان نماز بخوان، زیرا نماز خواندن با آنان در صف اوّل، مانند کسى است که شمشیرش را در راه خدا تیز کرده باشد.

(حدائق الناظره، ج 11، ص 71)

عن موسی ابن جعفر علیه السلام:

*صَلَّى حَسَنٌ وَ حُسَیْنٌ وَرَاءَ مَرْوَانَ وَ نَحْنُ نُصَلِّی مَعَهُم‏

امام کاظم علیه السلام فرمودند: امام حسن و امام حسین علیهما السلام پشت سر مروان (مروان ابن حکم) نماز خوانده اند و ما نیز با آنان نماز می خوانیم.

(بحارالأنوار، ج ‏10، ص 266)

*عن سماعة، قال: سألته عن مناکحتهم، والصلاة خلفهم، فقال...قد أنکح رسول الله (صلی الله علیه وآله) وصلّى علی(علیه السلام) وراءهم

سماعه گوید: از امام علیه السلام درباره ازدواج و نماز خواندن پشت سر اهل سنت پرسیدم، فرمود: پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله) با زنان اهل سنت ازدواج کرده و على(علیه السلام) پشت سر آنها نماز خوانده است.

(وسائل الشیعه، ج 8، ص 301)

سخت ، میگذرد

سخت ، میگذرد

عکسها سخن می گویند

آب پَز نمیشی؟!!!!