غنا و موسیقی در قرآن و احادیث

غنا و موسیقی در قرآن و احادیث

غنا در قرآن

عنوان غنا یا موسیقی در قرآن بچشم نمی خورد چنانکه عنوان غنا در احادیث و روایات، فراوان به چشم می خورد. در قرآن عناوین و آیاتی دیده می شود که به «غنا» تفسیر شده است از جمله: آیه دوم سوره مؤمنون (والذین هم عن اللغو معرضون) و آیه ششم سوره لقمان ( و من الناس من یشتری لهوالحدیث) و آیه سی ام سوره حج (واجتنبوا قول الزور) و...

غناء در احادیث: 

- در باب احادیث مربوط به غنا، توجه به این نکته ضروری است که: تردیدی نیست غنا، همواره به عنوان یکی از عوامل خوشگذرانی اهل غفلت به ویژه حکمرانان، (شاهان و سردمداران هوس باز) بوده است و به خاطر همین مسئله جهت گرمی بازار و توجیه اعمال خلیفه آنان، چه حدیث بافی ها که صورت نگرفته است!! و متأسفانه ازین رهگذر احادیث جعلی فراوان به مجامع حدیثی راه جسته است و در برابر این طیف از احادیث، انسان های مخالف رویه خلیفه گان فوق نیز، احادیث ضد آن را نیز عرضه کرده اند، احادیثی که هرگونه غنا را مورد نهی و نکوهش قرار داده و در این میان، افراط و تفریط هایی صورت گرفته است و مسئله حائز اهمیت در اینجا، شناخت و شناسایی احادیث پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) و ائمه معصومین(علیهم السلام) است که می توانند ملاک کار و میزان شناخت حق از باطل باشند.(1)

در احادیث ما مفهوم و مصادیق غنا به طور گسترده ای به چشم می خورد که در مجموع، می توان احادیث مربوطه را به چند دسته تقسیم بندی کرد: 

1- دسته اول از احادیث درصدد بیان پیامدها و عواقب ناگوار غنای مطرب در زندگی آدمیان هستند. 

از جمله: 

در حدیث آمده است:«الغناء ینبت النفاق.» غناء موجب پیدایش نفاق است. حسن بن هارون می گوید: از امام صادق «ع» شنیدم که فرمودند:«الغناء یورث النفاق و یعقب الفقر» (2) و در رهنمودی دیگر آمده است:«الغناء رقیه الزنا» (3) یعنی غنا مایه پرداختن به فحشاء است. زیرا غیرت (آدمیان بویژه مردان) را تضعیف می کند و روحیه تنفر از فحشاء را از آدمی نابود می سازد. چنان که امام صادق «ع» فرمودند:«... فلا یغار بعدها» آدم اهل غنا غیرت نمی ورزد. چنان که عامل قساوت و سنگدلی نیز می باشد. پیامبر اکرم «ص» فرمود: سه چیز باعث قساوت و سنگدلی می شود: شنیدن غنا، پرداختن به شکار بدون نیاز بدان و پیوستن به شاه (طاغوت). 

قال رسول الله «ص»:«ثلاث یقسین القلب: استماع اللهو و طلب الصید و اتیان باب السلطان» (4) 

همچنین در هشدارهای اهلبیت علیهم السلام آمده است: غناء کانون لغزشها و خطاها است. «الغناء عش الخطایا، الغناء عش النفاق». (5) 

همچنین پیامبر اکرم «ص» فرمودند: اولین کسی که به غنا روی آورد ابلیس بود. «کان ابلیس اول من تغنی» (6) ابلیس پس از آنکه آدم از شجره منهیه خورد، به تغنی پرداخت و همچنین پس از موت آدم به عنوان شماتت بر بازماندگان او به غنا پرداخت. (7) و نیز پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:«اهل غناء، کور و کر و لال سر از قبر برمی آورد. «یحشر صاحب الغناء من قبره اعمی و اخرس و ابکم» (8). 

2- دسته دوم از احادیث در باب تعریف غناء، به موضوع دیگری که در قرآن مورد نهی و نکوهش قرار دارد، عطف توجه کرده اند. و در این مورد غناء را از مصادیق آنها دانسته اند، مثلا: در قرآن «قول الزور» مورد تحریم است. و اجتنبوا قول الزور. (9) در تفسیر این آیه از ائمه اطهار «علیهم السلام» آمده است که : منظور از «قول ارزور» عبارت است از «غناء» («و قول الزور الغناء»(10)). 

در این حدیث و بسیاری از احادیث مشابه (11)، قول زور همان غناء است. نیز منظور ازلغو و نیز «لهو الحدیث» نیز غنا است. این دسته از احادیث به موضوع مورد نهی و نکوهش دیگری که در قرآن مطرح می باشد، در باب شناخت هویت غناء، عطف توجه کرده اند. وشاء می گوید: از امام رضا «علیه السلام» شنیدم که فرمودند: «زمانی که از امام صادق «علیه السلام» در مورد غناء سؤال کردند، آن حضرت «علیه السلام» فرمودند: «هو قول الله تعالی و من الناس من یشتری لهو الحدیث لیضل عن سبیل الله». (12) (13) 

در حدیث دیگری از امام محمد باقر «ع» در مورد غنایی که موجب دخول جهنم می شود پرسیدند، آن حضرت «ع» آیه فوق را تلاوت کرده از غناء به عنوان «شر الاصوات» (14) یاد فرمودند. 

همچنین امام صادق «علیه السلام» فرمودند: «شرالاصوات الغناء» (15) خطرناک ترین صداها غنا است. 

این حدیث از پیامبر و نیز از امام نهم (امام جواد«علیه السلام») نقل شده است. (16) 

ابو ایوب خزاز می گوید: در مدینه به دیدار امام صادق «ع» شرفیاب شدیم، ایشان فرمودند: کجا اسکان یافتید؟ گفتیم: در منزل فلان شخص که صاحب کنیزکان رامشگر است! امام «ع» فرمود:«کونوا کراماً» ما ازسخن امام«ع» چیزی سر در نیاوردیم حتی فکر کردیم که امام می فرماید آنجا را گرامی بدارید! دوباره به محضر آن حضرت شتافتیم و سؤال کردیم که مقصود شما از «کونوا کراماً» چیست؟ امام «ع» فرمود: «اما سمعتم الله عزوجل یقول: واذ مروا باللغو مروا کراماً»17.

3- دسته سوم از احادیث، قیمت برده آوازخوان حرام دانسته اند. اگر کسی برده ای دارد که آوازخوان است (اهل غناء است)، فروش آن جهت اخذ قیمت حرام است.

«ثمن الکلب والمغنیه سحت»18

4- دسته چهارم از احادیث اخذ اجرت از راه غناء را حرام می دانند فقط اجرت غناء عروسیها با شرایط خاصی مجاز است. و ازآن جمله اند: «زن و مرد نامحرم کنار یکدیگر نباشند. نامحرم صدای خواننده زن را نشوند. امام صادق(ع) فرمودند: اجر المغنیه التی تزف العرائس لیس به بأس، و لیست بالتی یدخل علیها الرجال»19

5- دسته پنجم از احادیث غناء را درشمار گناهان کبیره می دانند و درضمن حدیثی معروف به «شرایع الدین» آمده است گناهان کبیره حرام عبارتند از: شرک به خدا، جنگ با اولیاء خدا، پرداختن به غنا، سرگرمی های ناپسند و بازدارنده از یاد خدا (مثل غنا)، نوازندگی، اصرار برگناه کوچک: «الکبائر محرمه، و هی الشرک بالله و المحاربه لاولیاءالله و الملاهی التی تصدعن ذکرالله عزوجل مکروهه کالغناء وضرب الاوتار و الاصرار علی صغایرالذنوب»(20)

6- دسته پنجم از احادیث بکارگیری آلات لهو از نهی به عمل می آورند. تردیدی نیست که احادیث باب نهی از موسیقی مربوط به دوعرصه هستند:

الف: درعرصه ای فقط غناء که نوعی از اصوات است مورد نهی و نکوهش است.

ب: درعرصه دیگر غناء درچارچوب بکارگیری آلات لهو و لعب مورد نهی و نکوهش می باشد.(21)

جلوه های بیزاری اسلام از غنا

اسلام در جلوه های مختلف، تنفر خود از «غنا حرام» را در چشم انداز مردم به ویژه مؤمنان درمعرض نمایش قرارداده است ازجمله:

1-تضعیف جایگاه غنا در زندگی انسان:

غنا حرام در زندگی جایگاه قابل ستایشی ندارد، حتی ملائک رحمت به مکانی که در آن ابزار غنا و نیز خمر (مسکرات) وجود دارد نازل نمی کردند و همچنین برکات از آن منزل رخت برمی بندد: «... لاتدخل الملائکه بیتاً فیه خمر او دف او طنبور او نرد ولایستجاب دعائهم و ترفع عنهم البرکه »(22)

2- نوازندگان سفلگانند: 

از امام صادق(علیه السلام) سؤال کردند سفله (آدم پست) کیست؟ امام (ع) پاسخ داد: «من یشرب الخمر و یضرب الطنبور»(23)

3- نشانه روزگار ناشایسته:

روزگار ناشایسته، روزگاری که مردم آن نمازها را نادیده می انگارند، به تمایلات نفسانی اهمیت می دهند، قرآن را به خاطر غیرخدا می آموزند، علم فقه را برای غیرخدا فرامی گیرد، اولاد زنا، زیاده اند، غنا حرام را در هنگام قرائت قرآن به کار می برند، اهل غنا و به کارگیری ابزارند، رعایت مسئله امر به معروف و نهی ازمنکر ناخوشایند است، از این چنین افرادی در ملکوت آسمانها به عنوان آدم های پلید و نجس (ناپاک) یاد می شوند. 24

آثار منفی لهو

سؤال: چرا «لهو» مورد نکوهش و تحریم است؟

پاسخ: باید اثرات خطرناک لهو را مورد توجه قرارداد تا روشن شود که راز حرمت آن چیست. 

تردیدی نیست که لهو نامشروع، همان سرگرمی های ناسالم است چیزی که می تواند اثرات غنا نامشروع را به همراه داشته باشد و اساساً غنا حرام یکی از مصادیق آن است که برخی از اثرات منفی آن عبارت اند از:

الف: سستی اراده:

سرگرمی غفلت زا یعنی سرگرمیهای نامطلوب باعث سستی اراده آدمی است. قال علی(ع): «اللهو یفسد عزائم الجد»(25) آن حضرت(ع) همواره یاران را از پرداختن به لهو و لعب منع می کردند. آن حضرت همچنین می فرمایند: «اهجر اللهو فانک لم تخلق عبثا فتلهو و لم تترک سدی فتلغو» (26) از سرگرمی بیجا دوری کنید زیرا تو بدون هدف، خلق نشده ای و یله و رها نمی باشی.

ب: دورماندن و غفلت از حقیقت:

دورماندن اندیشه آدمی از دستیابی به واقعیات نتیجه منفی توجه به لهو لعب (موسیقی مطرب، عناء حرام) است. حضرت علی(ع) می فرمایند: «ابعد الناس عن صلاح المستهتر باللهو»(27) دورترین مردم از صلاح کسی است که درلهو و لعب غوطه ور باشد.

نیز فرمود: «اول اللهو لعب و آخره حرب» (28) آغاز لهو، بازی است و انجام آن تخاصم و درگیری است.

ج: دورماندن از موفقیت و نجات:

حضرت امیرالمؤمنین امام علی(علیه السلام) فرمود: دورترین انسان از (رحمت) خدا کسی است که: سرگرم به شنیدن غناء باشد (یکی از مصادیق لهو، غنا است). توجه: لهو، اختصاص به غنا ندارد و هرگونه سرگرمی غیرمجاز و نامشروع را شامل می گردد. بر این اساس، برخی از مجالس «تأتر»، سینما، و بازیهای دیگر را که آثار منفی فوق را دارا باشند، از مصادیق لهو حرام خوانند و در میان عرب ها این مجالس را «ملهی» گویند: در رهنمودی از امیرمؤمنان(علیه السلام) آمده است: «ابعد الناس من النجاح المستهتر باللهو و المزاح» 29 «دورترین کس به موفقیت کسی است که غرق در لهو و طرب باشد».

«لایثوب العقل مع اللعب» 30؛ «عقل آدمی در هنگام لعب (بازی وسرگرمی ناروا) کارآئی ندارد.»

نیز فرمود: «لایفلح من وله باللعب»، «واستهتر باللهو والطرب»31 ؛ «کسی که به لعب (بازی ناروا) مشغول است سعادت و موفقیتی به دست نمی آورد.»

در برابر لهو حرام، لهو حلال قرار دارد، سرگرمی مشروع (سرگرمی سالم). در حدیث آمده است: «لهو المؤمنین فی ثلاث: التمتع بالنساء و مفاکهه الاخوان، وصلاه اللیل»32 «سرگرمی سالم انسان های با ایمان در سه چیز است. کامگیری حلال از زن، شرکت در جلسات دوستان، و انجام نماز شب».

د: ضعف عقل

لهو باعث ضعف عقل و تقویت حالت حماقت آدمی می شود، چنانچه امیرمؤمنان(ع) فرمود: «رب لهو یوحش حرا»(33)؛ «چه بسا که لهو و سرگرمی ناروا باعث احساس تنهائی آدمی گردد»، چنانکه در رهنمودی دیگر آمده است: «اللهو قوت الحماقه »(34)؛ «لهو، خوراک، حماقت است».

هـ: ضعف ایمان

لهو و لعب مایه تضعیف شدن ایمان انسان می شود. قال علی(ع): «مجالس اللهو تفسد الایمان»(35) جلسات لهو سرگرمی ناروا دل آدمی را فاسد می کند.

توجه: اسلام نه تنها شادی و سرور را مورد توجه و تمجید قرار می دهد. بلکه در برخی موارد بهای گرانسنگی برای پدیدآورنده آن قایل است، زیرا شادی و خنده و نشاط سالم در برخی موارد لازم و ضروری است و آنچه که مهم به نظر می رسد عبارت است از اولاً: شادی و سرور مومنان مورد تأکید و تمجید و تأیید اسلام است، امام صادق(علیه السلام) فرمود: «یفرحون لفرحنا و یحزنون لحزننا» (36)؛ «شیعیان ما در شادی ما شاد و در اندوه ما غمناک هستند.»

در بیان دیگر پیامبر اکرم(ص) نقل شده که: «افضل الأعمال بعد الصلاه ادخال السرور فی قلب المؤمن بمالا اثم فیه(37) و چنان که فرموده اند هرکس شیعیان ما را شاد بسازد ما را خشنود ساخته است. بنابراین، اصل شادی و سرورنه تنها نکوهیده نیست بلکه مورد تمجید است.

ثانیاً: شادی و سروری که زمینه ساز توجه به خدا باشد مورد تأیید است نه شادی و سرور غفلت زا و انحراف آور که این نوع از شادی جز فساد قلبی نتیجه ای به بار نمی آورد. این نوع سرور است که مورد نکوهش اسلام است و فلسفه تحریم غنا را می توان در همین نکته جویا شد.

غنا در سیره پیشوایان معصوم(علیهم السلام)

ریان بن صلت می گوید: به امام رضا(علیه السلام) گفتم: عباس از قول شما به من گفت: که (شما) گوش دادن به غناء را تجویز می کنی... امام(علیه السلام) پاسخ داد: «کذب الزندیق»؛ «آن زندیق دروغ گفت» (و افزود:) او همواره، از مسائل مربوط به غنا می پرسید من به او گفتم: مردی پیش ابوجعفر (امام باقر(علیه السلام)) آمد و حکم گوش دادن غنا را سؤال کرد. امام از او پرسید هنگامی که خدا حق و باطل را یک جا جمع کند، غنا در شمار کدامیک خواهد بود؟ او پاسخ داد: در شمار باطل، امام(ع) فرمود: پس پاسخ مسئله خود را دریافت داشتی «حسبک فقد حکمت علی نفسک». امام هشتم سپس فرمود: «فهکذا کان قولی له» من نیز به عمربن قره، بیش از این نگفتم.(38)

حرمت غناء به گونه ای در سیره ائمه معصومین (سلام الله علیهم اجمعین) و پیامبر اکرم(ص) در میان مردم، شایع و مطرح بوده است که حتی: عاصم بن حمید از مسئله در میان نهادن این سؤال که: آیا در بهشت غنا وجود دارد؟ در محضر امام صادق(علیه السلام) از فرط حیاء بسیار دچار دشواری شده بود. امام(علیه السلام) به او فرمود:(39)

در بهشت، درختی است که خدا به باد، دستور می دهد تا بر آن بوزد و شاخه های آن به یکدیگر اصابت کرده آهنگی ویژه از آن برمی خیزد که هیچ کسی به زیبایی آن آهنگ نشنیده است. امام (ع) پس از آن فرمود: این آهنگ دلربا و جذاب، برای کسی است که آهنگ غیرمجاز دنیا را به خاطر خدا رها کرده باشد.

هشدار به غنا پیشه گان

«صفوف خود را از غنا پیشه گان جدا کنید»

علامه امینی (ره) درالغدیر نقل می کند:

ولید ناقص درخطابه ای هشدار آمیز به بنی امیه گفت:

ای بنی امیه! از غنا بپرهیزید که باعث کاهش حیاء است، شهوت را برمی انگیزد، مروت (انسانیت) را تضعیف می کند، غنا همچون مسکرات عمل می کند و کار شراب را درآدمی انجام می دهد، و اگر بنا دارید اهل غنا باشید، لااقل زنان خود را از آن دور دارید تا به فحشا روی نیاورند. (40)

2- عمر بن عبدالعزیز به سهل، عامل خود نوشت: از علماء مورد اعتماد درباره غنا و گوش دادن به آلات غنا و سرگرمی نسبت به این دو برای من بازگو شده است که: غنا، بیماری نفاق را در جان آدمی زنده می کند چنان که آب، گیاه را می رویاند. (41)

3- «غنا» جاسوس دل، دزد مروت و خردمندی است، غنا به اعماق جان آدمی، نفوذ می کند، و اسرار نهفته را فاش می سازد، درعرصه خیالات آدمی راه می باید و نهفته های درکانون آن را برملا می نماید، خواسته های نفسانی و شهوات دل که در درون نهفته است را افشا می کند، سخافت، (سفلگی) و خفت در شخصیت را نمودار می سازد، حتی گاهی درکسی، وقار، خردمندی، حاکمیت ایمان و دانش و حکمت، سکوت عبرت انگیز را مشاهده می کنی ولی آنگاه که به گوش دادن غنا پرداخت، کاهش خردمندی، حیا، مروت، و ضعف شخصیت را در او احساس می نمائی. او چیزی را که پیش ازگوش دادن به غناء، قبیح می دانست پس از آن انجام می دهد، اسرار خود را فاش می سازد. از سکوت حکیمانه به کثرت تکلم و هذیان گویی (و پریشان گویی) کشیده می شود، کف می زند پای کوبی می نماید و همچون میگساران رفتار می کند، بی جهت نبود که پیامبر(ص) هرگاه صدای غنا را می شنید گوش خود را می گرفت تا نشنود، عبدالله عمر می گوید:پیامبر(ص) را دیدم، وقتی صدای غنا را شنید دو انگشت خود را میان گوش خود نهاد، ابن عباس، به کارگیری هرگونه آلات غنا را حرام می دانست. (42)

(وسایل الشیعه، ج17، ص316، طبع آل اللبیت)

1- «و من تتبع رخص المذاهب، و زلات المجتهدین، فقد رق دینه، کما قال الأوزاعی أو غیره: من أخذ بقول المکیین فی المتعه ، والکوفیین فی النبیذ، والمدنیین فی الغناء، والشامیین فی عصمه الخلفاء، فقد جمع الشر. و کذا من أخذ فی البیوع الربویه بمن یتحیل علیها، و فی الطلاق و نکاح التحلیل بمن توسع فیه، و شبه ذلک، فقد تعرض للانحلال، فنسأل الله العافیه و التوفیق». 

بنابراین، در این نوشته تلاش بر آن است تا از احادیث صحیح و متیقن پیامبر«ص» و اهل بیت «ع» و اصحاب برتر آن حضرت سود جوئیم (ذهبی، در سیرالاعلام النبلاء، ج 8، ص 90 در باب ترجیح اجتهاد و بیزاری از تقلید در برخی از امور، یادآور می شود لغزش های علماء فراوان است براین اساس، اگر کسی احادیث عالمان ا هل مکه در باب متعه، و احادیث عالمان اهل کوفه در باب حرمت برخی از شراب ها و احادیث اهل مدینه در باب غنا و گفتار اهل شام را در عصمت خلفاء را مورد عمل خویش قرار دهد به شرور روی آورده است. 

پاورقی ها

________________________________________

2- وسایل الشیعه ج 17، ص 309 چاپ آل بیت. 

3- همان، ص .312 

4- بحارالانوار، ج .79 

5- مستدرک سفینه البحار، ماده غناء. 

6- وسائل الشیعه : ج 17، ص 310، ح .28 

7- وسایل الشیعه ج 17، ص 311 و 313

8- مستدرک سفینه البحار، ماده غناء. 

9- حج/ .22 

10- عن عبدالاعلی قال: سألت جعفر بن محمد «ص» عن قول الله عزوجل: فاجتنبوا الرجس من الاوثان و اجتنبوا قول الزور قال: الرجس من الاوثان: الشطرنج، و قول الزور: الغناء. 

قلت: قول الله عزوجل: و من الناس من یشتری لهو الحدیث قال: منه الغناء. 

عن حماد بن عثمان، عن أبی عبدالله «ع» قال: سألته عن قول الزور؟ قال: منه قول الرجل للذی یغنی: أحسنت. 

عن عبدالله بن محمد بن علی العلوی، عن أبیه، عن عبدالله بن أبی بکر محمد بن عمرو بن حزم- فی حدیث- قال: دخلت علی أبی عبدالله «ع» فقال: الغناء اجتنبوا الغناء اجتنبوا قول الزور، فما زال یقول: اجتنبوا الغناء اجتنبوا، فضاق بی المجلس و علمت أنه یعنینی، (وسایل الشیعه، ج 17، ص 316، طبع آل اللبیت و وسایل الشیعه ج 12، باب 99، احادیث 8، 9، 24، 26) . 

11- وسایل الشیعه ج 12 باب 99 احادیث 8، 9، 24، .26 

12- لقمان / .6 

13- وسایل الشیعه ج 12، احادیث 11، 7، 16، 20 و .6 

14- روی عن أبی جعفر وأبی عبدالله و أبی الحسن الرضا: فی قول الله عزوجل: و من الناس من یشتری لهو الحدیث لیضل عن سبیل الله بغیر علم و یتخذها هزوا أولئک لهم عذاب مهین انهم قالوا: منه الغناء (همان ج 17، ص 300-327). 

15- مستدرک سفینه البحار، ماده صغی. 

نیز از استماع و مسئولیت سامع سخن گفتند:«من أصغی الی ناطق فقد عبده». 

16- ر.ک: مستدرک سفینه البحار، ماده سمع. 

17- عن ابی ایوب الخراز قال: نزلنا بالمدینه اباعبدالله(ع) فقال لنا: ائن نزلتم؟ فقلنا: علی فلان صاحب القیان: کونوا کراما، فوالله ما علمکنا ما اراد به، وظننا انه یقول، تفضلوا علیه، فعدنا الیه فقلنا: لا ندری ما اردت بقولک: کونوا کراماً ، فقال: اما سمعتم الله عزوجل یقول: «و اذا مروا باللغو مروا کراما» 

18- وسایل الشیعه، ج17، ص123، ح .4

19-همان، ص 121، ح.3

20-وسایل الشیعه، ج15، ص331، ح36 نشر آل البیت

21-عن ابی عبدالله(ع) انه سئل عن السفله ؟ فقال: من یشرب الخمر و یضرب بالطنبور عن نوف، عن امیرالمؤمنین(ع) فی حدیث قال:

یانوف ایاک ان تکون عشاراً او شاعرا(وسایل الشیعه، ج17، ص315، ح11و .12

22 و 23- وسایل الشیعه، ج17، ص315، طبع آل البیت

24- حدیث شماره 12، ص22 دراینجا ذر

25- غررالحکم، ج.2165

26-همان، ج .2435

27- غررالحکم، ج2، ص411، ح.3067

28- همان، ج 2، ص 425، ح .3132

29- همان، ص 470، ح .3333

30- همان، ج 6، ص 364، ح .10544

31- همان، ج 5، ص 106، ح .7568

32- غررالحکم، ج 2، ص 425، ح .3132

33- همان، ج 4، ص 60، ح .5291

34- همان، ج 1، ص 232، ح .937

35- همان، ج 6، ص 134، ح .6815

36- بحارالانوار، ج 44، ص .287

37- همان، ص .194

38- بحارالانوار، ج 49، ص 263، مستدرک سفینه البحار، ماده غنی.

39- بحارالأنوار، ج 8، ص .127

«ان فی الجنه شجراً یأمرالله ریاحها فتهب فتضرب تلک الشجره بأصوات لم یسمع الخلائق بمثلها حسنا»؛ ]امام(ع) سپس افزود:[ «هذا عوض لمن ترک السماع فی دنیا من مخافه الله».

40- وقال یزید بن الولید الناقص: یا بنی امیه ایاکم و الغناء فانه ینقص الحیاء و یزید فی الشهوه ، ویهدم المروءه، أنه لینوب عن الخمر، و یفعل ما یفعل السکر، فان کنتم لابد فاعلین فجنبوه النساء فان الغناء داعیه الزنا.

وفیما کتب عمر بن عبدالعزیز الی سهل مولاه: بلغنی عن الثقات من حمله العلم ان حضور المعازف واستماع الاغانی و اللهج بهما، ینبت النفاق فی القلب، کما ینبت الماء العشب.

وقیل: الغناء جاسوس القلب، و سارق المروءه و العقول، یتغلغلل فی سویداء القلوب، و یطلع علی سرائر الافئده ، ویدب الی بیت التخییل، فینشر ما غرز فیها من الهوی و الشهوه و السخافه و الرعونه ، فبینماتری الرجل و علیه سمت الوقار، و بهاء العقل وبهجه الایمان، و وقارالعلم، کلامه حکمه ، و سکوته عبره ،فاذا سمع الغناء نقص عقله و حیاؤه، و ذهبت مروءته و بهاؤه، فیستحسن ماکان قبل السماع یستقبحه، ویبدی من أسراره ماکان یکتمه، و ینتقل من بهاء السکوت و السکون الی کثره الکلام و الهذیان و الاهتزار کأنه جان و ربما صفق بیدیه، و دق الارض برجلیه، و هکذا تفعل الخمر الی غیرذلک.

ألیس هذا النبی هوالذی کان اذا سمع مزماراً یضع اصبعیه علی اذنیه و نأی عن الطریق؟ قال نافع: سمع عبدالله بن عمر مزماراً فوضع اصبعیه علی اذنیه و نأی عن الطریق و قال لی: یا نافع هل تسمع شیئاً؟ فقلت:لا. فرفع اصبعیه من اذنیه و قال: کنت مع رسول الله (ص) فسمع مثل هذا فصنع مثل هذا ألیس ابن عباس قال أخذاً بالسنه الشریفه: الدف حرام، و المعازف حرام، و الکوبه حرام، و المزمار حرام؟ (ر.ک:علامه امینی، الغدیر، ج 8، ص 70-75).

41- ر. ک: علامه امینی، الغدیر، ج 8، ص 70-.75

42- ر. ک: علامه امینی، الغدیر، ج 8، ص 70- .75

پانوشت ها:

سید محمد شفیعی

منبع : مرکز فرهنگ و معارف قران